Hun doel van de Demiclowns? Mensen met dementie weer zeggenschap geven over hun leven. Dat doen we door tijdens levensverhaalbezoeken in te spelen op de rollen die gaandeweg verloren zijn gegaan. De Demiclowns zijn stuk voor stuk opgeleide dramatherapeuten in clownskostuum.
Dat wist je al. Deze week verscheen er in het magazine van Alzheimer Liga Vlaanderen een prachtig artikel over de Demiclowns vzw.
Eerste vraag: Waarom een clown?
Het begin van Stoetel en Fizzie Lizzie
Lara en Lore leerden elkaar kennen op hun opleiding voor dramatherapeut aan de Arteveldehogeschool in Gent. “We hadden allebei een oma die leed aan dementie en we ontdekten dat er maar weinig dramatherapeuten waren die zich bezighielden met deze doelgroep”, aldus Lara. “Bovendien signaleerden we dat er in de ouderenzorg nauwelijks aandacht was voor het psychische lijden van mensen met dementie. Tijdens hun leven speelden ze vele rollen – van geliefde tot moeder en van werknemer tot hobbyist – maar nu zijn ze die identiteit kwijt en worden ze voornamelijk gezien als patiënt. Dit leidt tot veel angst en verdriet, zoals in een rouwproces.”
Om dit te doorbreken, riepen Lara en Lore voor hun bachelorproef de clowns Stoetel en Fizzie Lizzie in het leven. Het was een schot in de roos: in de praktijk bleek hun aanpak precies zo te werken als ze in theorie hadden bedacht.
Bewezen effect
Van mensen met dementie in woonzorgcentra zou je niet denken dat ze het vermogen en het verlangen hebben om speels om te gaan met anderen. Het tegendeel is waar, zo getuigt ook Dr. Pia Kontos in dit artikel voor het International Network of Critical Gerontology.
Tijdens een programma van 12 weken erden personen met dementie bezocht door elder-clowns. De bewoners namen actief deel aan de interacties met zowel verbale als non-verbale communicatie en beleefden en creerden zo magische momenten. Alle interacties tussen de clowns en de bewoners werden gefilmd en nadien geanalyseerd. Wat bleek? Het bezoek leidde bij de bewoners tot een vermindering van gevoelens van onrust en van andere neuropsychiatrische symptomen.
Onderzoek in Canada suggereert dat clowns ouderen met dementie helpen in het verbinden met de onmiddelijke omgeving, het herkennen van familieleden en het herinneren van het verleden. Het werk van de clowns zou ook een positief effect hebben op het cognitief functioneren en de communicatievaardigheden van de persoon.
De Demiclowns-methode wordt ondersteund door een Amerikaans onderzoek uit 2016 van P. Kontos, K. L. Miller en collega’s. Daaruit blijkt dat therapeutische clowns onder meer de levenskwaliteit van mensen met dementie verbeteren en de psychologische symptomen van gemiddelde tot ernstige dementie verminderen.
De clown weet het niet
“We creëren een fantasiewereld waarin we personen met dementie hun identiteit teruggeven”, vertelt Lore in een gesprek met Tena Magazine. “Op die manier dragen we bij aan de verbetering van hun levenskwaliteit en zijn we een rustpunt in de emotionele wervelwind waarin ze zich bevinden. Zo zijn er bewoners die voortdurend roepen, vaak uit verdriet om hun verloren identiteit of uit angst voor de huidige situatie. Meestal wordt hun geroep als lastig ervaren, maar wij gaan er juist mee aan de slag. Als een soort echo roepen we met hen mee of bieden we een klankbord voor het roepgedrag. Daardoor kan hun angst, eenzaamheid of onrust afnemen.”
Lara legt uit: “Mensen met dementie zijn vaak omringd door mensen die meer weten of onthouden dan zij, zoals dokters en zorgverleners. De clown is een figuur die ons helpt om in de wereld van mensen met dementie binnen te treden. Meteen wordt duidelijk: de clown weet het niet, jij wel. Spelenderwijs creëren we een verhaal waarin zij de hoofdrol spelen.”
Je kan zelf ook de Demiclowns-methode leren kennen én gebruiken. Meer info over onze vormingen vind je hier.
Comentários